Dagaal Soomaalida Doollo iyo Hawd degtaayi u taqaano Dagaalkii
Jiidha ayaa dhexmaray Abraahiin iyo Habar Yoonis. Maxamed Dheere
ayaa dagaalkaa ka tiriyey tixdan hoose. Sida gabayga laga fahmi
karo, dagaalka waxaa soo abaabulay Habar Yoonis oo duulaan gaado ah
kusoo kicisay deegaanka Doollo. Geel ayey qaadeen ragna way
laayeen. Abraahiinkii dhinaca Habar Yoonis
ka dhawaa ayaa is abaabulay geeliina ka daba tegay. Waxay gaadheen
isagoo meel dhexe ay nimankii qaaday sii wadaan. Jilibkaa
laysu dhigay, guushuse waxay raacday Abraahiin oo geeliina soo
dhiciyey raggii qaadayna wax yar mooyee laayey. Maxamed
Dheere oo dagaalka ka qaybqaatay abwaan muctarifana ahaa ayaa
dabadeed gabayo dhawr ah ka mariyey. Gabayadaa waxaa ka mid ahaa
Beyr.
Wuxuu inoo tilmaamay sidii uu u diyaargaroobay iyo sidii uu
qorigiisii, rasaastiisii iyo waliba saddex-gees qaroofan dhexda ugu
soo giijiyey. Wuxuu inoo caddeeyey inuu dharkiisii xarago meel
dhigtay oo uu hugii dagaalka kusoo jufay. Wuxuu inoo tilmaamay
halkii Habar Yoonis geela ka qaaday oo duleedka Wardheer ah iyo
sidii looga daba duulay, haddii aan rag ku dagaalaminna inaan geelaa
la dhiciyeen dagaalkaana Habar Yoonis lagu jabiyeen. Wuxuu dabadeed
xusay dabaaldeggii ka dhacay Doollo dagaalkaa ka dib. Haddii aanaan
nimankaa sidaa u kala libaysan lahayn ceeb ayaa naga raaci lahayd,
afxumada ay na taartaana sina ugama aanaan baxneen, ayuu ku dooday.
Wuxuu si gaar ah u xusay Reer Sugule oo ah qoys Habar Yoonis ka mid
ah oo uu sheegay in dadku waa baqan jiree ay toodu tahay geedo
kama baydh.
Sidii lagu yaqaanay ayey seedow igu beer jileecsadeen ayuu raaciyey.
Wuxuu kusoo xidhay dhawr meeris oo uu ku qeexayo in Habar Yoonis
khatar u badheedhay kolkii ay qoyskiisa soo raadsatay, hase yeeshee
inkasta oo Abraahiin ka yar yahay Habaryoonis, abtir ahaan iyo tiro
ahaanba, ay haddana dacar u loogeen. Wuxuu yidhi:
-
Xalaybaa habeenkoo badhtamay, buun la ii tumaye
-
Barkintaan ku jiifiyo darmada, baw kasoo idhiye
-
baalaha intaan deyey hurdada soo baraarugaye
-
Buntukh iyo lasoo baxay rasaas, badanoo ii tiile
-
Beerkaan kusoo xidhay ableey,
baarax loo tumaye
-
Sidii baydaraan
dhigay dharkii, biifka ka caddaaye
-
Boqorkiyo waxaa nala ballamay, sheekhii loo bogoye (Sheekh Daahir
Xaaji Maxamuud)
-
Buulada Rafliyo xaafadeey, Billa ka
qaadeene
-
-
Beeraha afkoodaan ka helay, budulkii hoobaane
-
Birmadkeeda waataan ahaan,
buukiskii hore e
-
Gebobebada boodh ka leh markay
baarax ololaysay
-
Markay baarcaseey
nirigta yari, birinbirqaynaysay
-
Ee baarqabkeedii sidii, bahal u guuxaayey
-
Ee geesiyaashii badhkood, hanatay baaruudu
-
Fulaygii banuunow haddaan, wada baxaayowno
-
Oon beerka loo dhigin rasaas, Bogga
ma maaleene
-
Biixiyuhu raggay kala jabeen, laguma baanteene
-
Bululkii adoogiis la dilay, kuma barbaareene
-
Aqal baaxad weyn
iyo aroos,
kuma
bulshayneene
-
Baalaha markaan labada dhinac, boobto uga laynay
-
Boqolow kobtii lala hadhiyo,
baqalkii reer Ciise (Nin Maxamuud Ibraahim la odhan jiray oo
dagaalka lagu dilay ayuu ujeedaa)
-
Reer Sugule xagarkii banee, bidix u yaaciiye
-
Basarkii adoogood yiqiin, badiye seedowe
-
Sidii bay lo'aad oo hundaha, bixis
kasoo daaqay
-
Oo booji soo cunay maryaha, xaar ka
buuxsade e
-
Biindhaduba baabuur dhanbay, kor ula boodaaye
-
Baalooto aar ba’an marbay, kala baduugtaaye
-
Beyl laguma maydhiyo batrool, ololku baalyaalo
-
Bahal lama xambaartiyo abees, beydidiis qaba e
-
Bunbo lama barkado gaanjadii, ay ka bixiyeene
-
Bur dhunkaal ah baad laguma cuno,
baahi loo qabo e
-
Ma badnine buruudbaa Illaah, nooga dhigay buure
-
Barbarkaanu joognaa Isaaq, beyr ka leeyahaye
Gabaygu ma
dhanna. Soo raadi inta maqan.
|