Gabaygiisii
koowaad haddii uu Maxamed Cumar dhinaca Dhulbahante u diray ayaa
waxaa dhacday saddex arimood oo ku kalifay inuu gabayga mar kale ku
noqdo.
1) Nimankii
Dhulbahante ee Xaaji Cumar Cameey, Axmed Cige Sii’arag, Jaamac Cali
Nuur iyo Haybe Axmed Kaar laga dilay intay saddex wiil oo geeljire
ah oo waliba iyaga kusoo duulay dileen ayey gabay soo dhiibeen
iyagoo waliba lib ku faan ah. Samatar Baxnaan badda inaan farxad la
jiidho ayaan ka baqayaa waa kii yidhi. Wuxuu haddaba ina
dareensiinayaa inuu la yaabay sida geeljire aaro ugu noqon karo
nimankaa cuqaasha iyo odayaasha isugu jira. Waa libin sidee ah
libinta nimankani ku faaneen, ayuu isweydiiyey. Arintaasi inay wax
ka dhihid mudantahay ayey ula ekoonaatay.
2) Odayaashii
Ogaadeen ee Doollo iyo Ciid ayaa waxay Ina Cumar Dage ka codsadeen
inuu gabayga ku noqdo iyagoo is tusay in aanu wali boogihii
Dhulbahante wada taabanin. Dhulkooda Isaaq qaatay carabka wada mari,
raggii odayaasha ahaa ee laga dilay waxay ahaayeen sheeg, dabadeed
cidda aaro u gali karta sheeg, ayey ku booriyeen
3) Ugu
dambayn, Hurre Raabi nin la odhan jiray oo gabayadii Cali-dhuux mid
ka mid ah ku jiray:
·
Ina Raabi waa kii
la dilay, waana Reer Dalale
·
Dubihii ku dhacay
Bih-ina-Cali, dakharadii gaadhay
·
Waxay dallaga
beeraha la qodan, waa dagaagnimo e
ayaa Maxamed ka
codsaday in gabaygan libinta ahna lagu daro mar haddii kii cayda
ahaaba magaciisu ka dhex yeedhay. Maxamed odayaashii iyo Hurreba
haye iyo hawraarsan ayuu ugu jawaabay, gabaygiina wuu ku noqday.
Wuxuu taxay
dhulkii Ogaadeen ee Cali-dhuux iyo gabayaagii kale ee Dhulbahante
inta badan kusoo celceliyey, wuxuuna bayaamiyey in dhulkaasi
dhammaan Ogaadeen deegaankii yahay, gacantoodana ku jiro iyadoon
Alle mooye cid kale lib iyo abaal midna loogu haynin. Wuxuu
xusay in Dhulbahante dhulkiisii hodanka ahaa Habar Jeclo iyo Habar
Yoonis xoog ku haystaan, Dhulbahantana aysan il qalloocan ku eegi
karin, nin rag ah oo is xilqaama oo dagaalamana aan lagu arag.
Xaaji Cumar Cameey iyo Axmed Cige Sii’arag inaan ciddina u aarin
dadkii ay ka tageenna inaysan haween hawo dhaamin ayuu ku dooday.
Gabayaagu wuxuu
qabaa inaan Ina Sii’arag, Cali-dhuux, Samatar Baxnaan iyo
Aadan-carab midkoodna hadal, hooyaale, iyo haasaawe toona u
habboonayn haddii aanay hareer isaga ridin heeryada saaran.
Wuxuu wali sii
wadaa dhaliilihii Dhulbahante wuxuuna kula taliyey in aysan ku
wareegaysan wiilal geeljire ah ee haddii ay aarahoodii rabaan ay
tahay inay dilaan rag Xaaji Cumar iyo Axmed Cige u dhigma. Ragga
nin-qarka ah sida Cawad Khuurshe, Jaamac Muruq-liqe, Maxamed iyo
Faarax Suusle dila ayuu ku guubaabiyey.
Abwaan Aabi Duulaa
Maxamed oo aan la kulmay anigoo gabaygan taariikhdiisa baadigoobaya
wuxuu ii sheegay inuu Maxamed ku wareegay dhammaan degaanka Ogaadeen
intii uu gaadhi karay oo uu gabayadiisa ka tirin jiray goloyaasha
geeljiruhu ku caweeyo, majaalista odyadu fadhiistaan, makhaayadaha
la isugu yimaado iyo goob kasta oo uu cid dhagaysata ka helo.
Ujeedadiisu waxay ahayd in gabayga libinta ah la is gaadhsiiyo,
dhinac walbana loo qaado.
Wuxuu ku billaabay:
-
Ha’da maanso
hooyaale gabay, halalka geeraar ah
-
In dhawayd
habane Faaraxoow, iguma howlayne
-
Huqdi wax igu
reebaan arkoo, waan hinganayaaye
-
Haaraanka Cali
Aadankii,
nagu hifaateeyay
-
Halaagii ku
dhacay Reer Barwaaq, holacii loogaystay
-
Kuwa hilinka
bari qaadayoow, hal iga gaadhsiiya
-
Ragaad hurisay
hiihdii madayn, haatan ka horow dheh
-
Isaaq waxaan
ladaba heetinaa, hiija godobeed ba
-
Anigoo hamuun
qaba waxaan, halowda dhowrtaa ba
-
La
hubsaday hogaankii nabsigu, hiil usoo waday dheh
-
Ogaadeen xaqii
laga hayiyo, saa'id buu helay dheh
-
Hurre wuxuu
ganbiyey hayb dhanoon, hali u foofayn dheh
-
Togga Hulan
Hundaha Ceeliseed,
Harada Gaaroodi
-
Haaruun
Maxaadaar kobtuu, halab ku
maalaayey
-
Hogga Dibuxul
huusada Bankiyo, Helelle
meeshiisa
-
Heeshiga
Wardheer iyo Danood, Harasan guudkeeda
-
Gabogabo kob aan
lagu hantiyin, heelki laga waaye
-
Hootiyo
waxaa lagu hanbaday, dhagixii Haaroode
-
Kuwii dalagga
lagu hiifayaa,
heema saanyadaye
-
Hiyigii ku
beenow intay, ugu hawoodeene dheh
-
Waatay Barbara
haybsadeen, habaqlahoodiiye
-
Idinkaa
dalkiinii u huray, Habar Xabuusheede
-
Hanba raacin
mooyee horaad, uga hagaagteene
-
Hollin weyde
heelkii Bad Weyn, Haradii Ceel Dhaabe
-
Ka huleeshe
howdkii sarriyo, haatan Caynaba’e
-
Ninaan
Habarjecliyo Muusayoow,
ugu hoyaadaynin
-
Inuu Dhoodi hoos
ugu dhacaa, haniyo weeyaane
-
Garaad Faarax
goortay hanteen, haatan ma ahayne
-
Nimaankii
Nugaalba
hantiyey, ee horinna loo waayey
-
lyagoon u hawl
galin kuwii, habacsadee qaatay
-
Maanteey
halqooqii dileen, Hagar u noolaaye
-
Hab wanaagasanow
Ina-Cameey,
halanqihii moode
-
Haad iyo
waraabaa calfaday, halaskii dheeraaye
-
Waxaa haanka loo
jaray inaan, hali u diidayne
-
Raggu kala
hanaan quruxsanoo, haybad kala roone
-
Haldhaa kacay
lamoodyoow markuu, hab u taxaashaayo
-
Haashaarka
laafyaha markuu, hagac kasiinaayo
-
Hanqalkiyo
hareedkiyo gadhkiyo, dhabanka hoomaalka
-
Iyo horin
karoonoow ninkaan, qiimo lagu haysan
-
Haq waxaan
idhaahdaa markay, igu hanqaaraane
-
Hab hadday
martidu soo tidhaa, heelka gurigiisa
-
Hilbo loo qalyaa
iyo xumbada, halab la siiyaaba
-
Anfacda markii
loo hogbado, huri ogaantiisa
-
Had iyo jeer
fagaaraha markii, la hindisoonaayo
-
Nin xun baa wax
hamayaaqiyoo, haadiyoo dile e
-
Arrinkii
qabiilku u hugmaan, heli ogaantiisa
-
Hindisaha
kabdhoodka ah markii, la hanjaboonaayo
-
Meeshii jalbeeb
lagu hayeen, had iyo khoof joogin
-
Majliskuu ka
haasaawi jiray, hadal macaankiisa
-
Halakada
colaadeed markii, la is hujuumaayo
-
Hayaay iyo
hayaay maalintii, la isku harareento
-
Fulay baa
habaarane naftii, hibadda loo yeelay
-
Nin xigaalkii
soo haybiyoo, gacalkii hoomaayaayey
-
Heensaha gamaan
lagu heliyo, hal iyo awrkeeda
-
Bakhayl lagama
haagee ninkii, hagar la’aantiisa
-
Intaasoo
dhan halyeygii lahaa, hadiba maayaane
-
Annunbow
hiloobee tolkii, kuma hadaaqaane
-
Hinqanmaayo
Hagar Aadanoow, waa hundhudhayaaye
-
Allaa hibay habaarbaa
ku dhacay, hebelladoodiiye
-
Shirshoore iyo
waa habacsan yahay, Khaalid Habarwaaye
-
Allaylehe
hanaankay gobi lahayd, hurre wanaagiiye
-
Is-hoogaamis
mooyee arrini, way ka hurudaaye
-
Waa laysku
huguguumiyaa, haybta guudnimo e
-
Jifaa lagu
hirtaa maalintay, hadi timaadaaye
-
Hanbaduu katagay
Xaaji Cumar,
hogosho weeyaane
-
Heellada
duleedkuu yaqaan, inuu ka heesaaye
-
Maxilaan habaas
iyo galayn, hoori dirireede
-
Hurgun kuma
hanaan jiro, inuu qolo u heelaaye
-
Caydiid nimuu
waran la helo, lagu hankaagaaye
-
Halaakada kutaal
Xiis mahado, had iyo jeer noole’e
-
Cabdullaahi
Xaajuu ku hadhay, hadalkii ceebeede
-
Laga howlbax
reer Faarax Hagar,
hubanti weeyaane
-
Haasaasahoodaan
ka garan, inay hungoobeene
-
Inay aarahoodii
helaan, waa ka habartoode
-
Bah Ugaadh
hilow kuma jiriyo, nimay haleelaane
-
Hiyigoodu Reer
Maxamed,
waa geel hawadintiiye
-
Hadhow bay
nimaan horor ahayn, hebel yidhaahdaane
-
Hafri mahayo oo
ina Sii’arag, habas ka liitaaye
-
Hala raacis
mooyee wax kale, looma haybsado e
-
Hankii Cali
Duraan
baaqay, iyo hadaladiisiiye
-
Wuxuu
Ina-Baxnaan
haybsadaa, malaha Hiiraane
-
Hadduu higiro
leeyahay arlada, wuu ka haajiriye
-
Haasaawihii
Aadan-carab,
heli aqoon waaye
-
Illeen horin
dhan lama koobiyoo, gabay halkoodiiye
-
Hadaa-qabiil
niman ahoon, habar wax yeelaynin
-
Oo hanadadoodii
la jaray, hiil ugali waayey
-
Ogoobeey haween
iyo caruur, ma hawo dhaamaane
-
Hartay uga
dhasheen ficil rag, waw kala hamuumaaye
-
Hilbo waxay
wadaagaana waa, higilka Daaroode
-
Hanti lagaga
qaan baxo iyaba, heli ma waayeene
-
Waxay
lahabradaan wayla yaab, hiil Allaa jira e
-
Ragse godobtii
wuu haybiyaa, heeray gaadhaba e
-
Hadaad
aarihiinii heshaan, haadu kala weyne
-
Haramacad weer
iyo libaax, kala hagaag roone
-
Bahdii nimay u
heedhaa qabiil, laga hawaystaaye
-
Cawad Khuurshe
oon lala helayn, holoca baaruuda
-
Amaan Jaamac
hilibkiisa weyn, haada la cunsiinin
-
Hogaduu fadhiyey
Muruq-liqoon, heermay laga yeelin
-
Ama aan Maxamed
lagu haanjarayn, haalig la afeeyay
-
Faarax Suusle
oon lala hormarin, gumac haliilaaya
-
Hadaydaan raggaa
hidin karayn, haad in laga dhowrto
-
Ku hungowde
Habar Yoonisood, Hawd kadayataane
-
Huryo malaha
xafiis nimaan, lagu halaakayne
-
Kuwa suuqa
haashaarayiyo, hebelo raadgooya
-
Raggiinii kobtii
lagu hantiyey, dhiig ku hagac siiya
-
Nafta hura
iyadoo hadheey, hibasho reebtaaye
-
Haddii kale
huluulaha ku jira, habi la’aantiina
|